Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı

ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ AÇIK ERİŞİM POLİTİKASI

Politika Başlığı :

Adnan Menderes Üniversitesi (ADÜ) bünyesinde yapılan akademik çalışmalar için açık erişim, kurumsal arşivleme, uzun dönemli derleme ve dijital koruma.

Bağlam :

Adnan Menderes Üniversitesi ulusal ve evrensel sorunlara çözüm önerileri geliştirebilecek, ülke gelişimine ve evrensel bilime katkı sağlayacak projeler üreterek ve özgün araştırmalar yaparak, toplumun ihtiyaçlarına yönelik ve çevreye duyarlı, yüksek standartlarda, kaliteli, güvenilir ve hızlı hizmet vermeyi kendine ilke edinmiştir.Bir devlet üniversitesi olarak ADÜ, lisans ve lisansüstü seviyelerde araştırmacı, yaratıcı ve girişimci, eleştirel düşünceye yatkın ve karar vermede özgür, ekip çalışmasına başarılı, katma değeri yüksek ve üretime önderlik edecek, kendi iş ortamını yaratacak bilim insanları yetiştirerek ülkemizin ilerlemesine katkıda bulunmayı hedeflemekte ve geniş kitlelere karşı taşıdığı sorumlulukların önemini çok iyi bilmektedir.

Üniversitenin akademik çalışmalarının Açık Erişimli olarak paylaşılması bu çalışmaların görünürlüğünü ve üniversitenin tanınırlığını arttırmayı mümkün kılarak yeni yapılacak araştırmalarda kamu ve özel sektörden daha fazla proje desteği sağlanmasına olanak sağlayacaktır. Bu nedenle, ADÜ Mensuplarına ait akademik çalışmaları geniş kitlelere ulaştırabileceği bir açık erişim mekanizması ve bu kapsamda hizmet verecek bir açık erişim arşivi kurmaya karar vermiştir.ADÜ Kütüphanesi, ADÜ mensuplarına ait çalışmaların uluslararası sistemlere uygun olarak derlenmesi ve uzun süreli korunması ile geniş şekilde erişime sunulmasının sağlanmasında stratejik bir rol oynayacaktır.

Amaç :

1. ADÜ bünyesinde üretilen akademik çalışmaların uzun dönemli derlenmesi ve korunmasının sağlanması,
2. ADÜ bünyesinde üretilen akademik çalışmaların mümkün olan en geniş çevrelerde erişime sunulması,

Kapsam :

Politika amaçlarının birinci maddesine göre; bu politika ADÜ tarafından doğrudan ya da dolaylı olarak desteklenen ve ADÜ mensupları tarafından gerçekleştirilen tüm akademik çalışmaları kapsar. Mensupların, ADÜ dışında gerçekleştirdikleri çalışmaları istenirse bu arşivde erişime sunulur.

Politika amaçlarının ikinci maddesine göre; bir açık erişim platformu geliştirilerek, dağınık ortamda bulunan ADÜ mensuplarının bilimsel makale, bildiri metinleri, proje raporu, ders materyali, tez gibi yayınlarının ADÜ Açık Arşivi’ne kaydetmelerini ve bu kaynakların tüm paydaşlara telif haklarına dikkat edilecek şekilde sunulmasını kapsar.

Eğer bir ADÜ mensubunun akademik çalışması daha önce farklı bir açık erişim arşivinde depolanmışsa, ADÜ Açık Arşivi’nde yeniden saklanmasına gerek yoktur. Ancak araştırmacının tercih etmesi halinde söz konusu çalışma ADÜ Açık Arşivi’nde (de) saklanabilir.

Tanımlar:

ADÜ Mensubu: Bu metinde ADÜ Akademisyenleri, Personeli ve Öğrencileri "ADÜ Mensupları" olarak adlandırılmışlardır.

Açık Erişim: Bir ADÜ Mensubu tarafından gerçekleştirilmiş akademik çalışmaya ücret ödemeden, engellenmeden, dijital olarak erişebilmeyi ifade eder. Bu çalışmalar; hakem değerlendirmesinden geçerek akademik bir dergide yayınlanma hakkını kazanan makaleleri, tezleri, bildiri metinlerini, projelere ait çıktıları ve açık ders materyallerini içerir.

Akademik Çalışmalar: ADÜ Mensuplarının araştırmaları, aldıkları fonlar ve yaratıcı faaliyetleri sonucu ortaya çıkan tüm akademik çalışmaları ifade eder.

İvedi Depolama: Hakem denetiminden geçmiş akademik çalışmaların birer dijital kopyasının  ADÜ Açık Arşivi'nde depolanması faaliyetini ifade eder.

Kişisel Arşivleme: Bir ADÜ Mensubunun entelektüel katkı sağladığı çalışmasını ADÜ Açık Arşivinde depolamasını içeren süreci ifade eder.

İlkeler :

ADÜ mensupları akademik çalışmalarının uzun süreli derlenmesi ve korunması konusunda aşağıdaki koşulları kabul eder:

• Her ADÜ mensubu entelektüel katkı sağladığı tüm akademik çalışmaların son versiyonlarının ADÜ Açık Arşivi’nde depolanmasını onaylar.Bazı bireysel çalışmalara erişim ambargo, vb. koşullar nedeniyle sınırlandırılmış veya tamamen engellenmiş olabilir.
• ADÜ Kütüphanesi, akademik çalışmalarını açık erişimli olarak uygun şekilde yayınlanması için ADÜ Açık Arşivi’nde depolayan ADÜ mensupları ile birlikte çalışır.
• ADÜ Kütüphanesi, ADÜ Açık Arşivi’nde yer alan akademik çalışmaların derlenmesi ve korunmasının güvenli depolama ile gerçekleştirilmesini koordine eder.

ADÜ mensupları yukarıda sıralanan koşullar ile birlikte, bir akademik dergide yayımlanması onaylanmış olan akademik çalışmalara en üst düzeyde erişimin desteklenmesi için aşağıdaki süreçleri takip etmeyi onaylar.

• Depolama :  Her ADÜ  mensubu, yayın tarihinden geç olmamak koşuluyla, hakem değerlendirmelerinden geçerek, akademik  bir  dergide yayımlanmak için onay alınmış makalesinin dijital kopyasını ADÜ Açık Arşivi’nde depolar.
• Açık Erişim/ Seçimli Gecikmiş Açık Erişim : Yazar çalışmalarının kamuya ivedilikle açılması için depolama sürecinde kullanılan açık erişim yazılımının ayarlarını “Açık erişime ivedilikle sunulması” seçimiyle gerçekleştirmesi yönünde desteklenir.Yazarın yayıncılarla yaptığı anlaşmalar ve kişisel arşivleme seçenekleri göz önüne alındığında çalışmalara erişim iki başlıkta uygulanacaktır :

1. Kamuya açık erişim
2. Ambargo süresi sonunda açık erişim (Ambargo süresi 6(altı) ayı geçmeyecektir.

• Lisanslama :  Her ADÜ mensubu, entelektüel katkı sağladığı çalışmasının ADÜ Kütüphanesi tarafından işletilecek ADÜ Açık Arşivi’nde kamuya açık olarak açık dağıtım ve koruma prensiplerine uygun şekilde depolanacağını kabul eder.Yasal koşullar çerçevesinde, her üniversite mensubu çalışmalarını yayıncılarla yapmış olduğu anlaşmaların koşullarını çiğnemeyecek şekilde tekelci olmayan, geri alınamaz ve tüm dünyada geçerli bir lisans anlaşması ile ADÜ Açık Arşivi’nde depolamaya onay verir.Bu politikanın onayı, Rektör veya görevlendirdiği bir sorumlu tarafından takip edilir.
• Çok Yazarlı Çalışmalarda Depolama Sorumluluğu : ADÜ mensupları, birden fazla kurumdan birden fazla yazarın işbirliğinde hazırladıkları çalışmaları ADÜ Açık Arşivi’nde depolayabilirler.Birden fazla ADÜ mensubu tarafından gerçekleştirilmiş çok yazarlı çalışmalarda ise, kaynağı başyazar depolar.

Bu politikanın etkin bir şekilde uygulanabilmesi için aşağıdaki koşullara dikkat edilmelidir :

• ADÜ Rektörlüğü, bu politikanın uygulamasından sorumlu olacak ve gerektiğinde ortaya çıkabilecek anlaşmazlıkların çözümünde ve politikada yapılabilecek değişiklikler konusunda yürütücü görevini üstlenecektir.
• ADÜ Rektörlüğü, bir Açık Erişim Danışma Kurulu kurulmasına öncülük ederek bu kurulun yürütücülüğünü üstlenecektir.

ADÜ Açık Erişim Danışma Kurulu:

• Rektör veya görevlendireceği Rektör Yardımcısı
• Senato Temsilcisi
• Birer Fakülte Temsilcisi
• ADÜ Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanı’ndan oluşacaktır.

• Açık Erişim Danışma Kurulu, bu politikanın yürürlüğe girmesini takip eden ilk üç yıl içerisinde her yıl, bu üç yılın sonunda takip eden dönemde ise her üç yılda bir, bu politikanın değerlendirmesini gerçekleştirmekle yükümlü olacaktır.Kurul, gerekli gördüğü hallerde politikayı revize etme veya değiştirme çalışmalarından sorumlu olacaktır.Öneri ve görüşler için ADÜ Rektörlüğü’ne sunacaktır.